Ghi nhận, trong thời gian 5 năm gần đây, lượng xuất khẩu xi măng sang EU chiếm dưới 2% tỷ trọng chung của ngành. Chính vì thế mà lãnh đạo Hiệp hội Xi măng Việt Nam cho biết Việt Nam ít chịu ảnh hưởng bởi cơ chế điều chỉnh carbon của EU.
Lượng xuất khẩu xi măng sang thị trường EU rất nhỏ
Theo Thương vụ Việt Nam tại Bỉ và EU (Bộ Công Thương) cho biết, vào tháng 10 sắp tới, 27 quốc gia thành viên EU sẽ bắt đầu thực hiện thí điểm cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM).
Nhằm đánh giá các tác động của CBAM đến Việt Nam thì các chuyên gia đã tiến hành nghiên cứu và khảo sát trên 4 lĩnh vực hiện có hàng hóa xuất khẩu đáng kể vào thị trường EU đó là nhôm, thép, xi măng và phân bón. Nếu như xét về tổng thể toàn bộ nền kinh tế, tác động của CBAM không lớn, tuy nhiên đối với từng ngành hàng, từng doanh nghiệp thì giá trị xuất khẩu giảm đi đó là con số không hề nhỏ, đã làm gia tăng áp lực đối với doanh nghiệp.
 |
| Trong thời gian 5 năm gần đây, lượng xuất khẩu xi măng sang EU chiếm dưới 2% tỷ trọng chung của ngành |
Trong đó, lĩnh vực thép có khả năng sẽ giảm khoảng 4% giá trị xuất khẩu. Nhu cầu giảm kéo theo sản lượng giảm khoảng 0,8%, cùng với tác động bất lợi về giảm khả năng cạnh tranh ở trên thị trường. Giá trị xuất khẩu của ngành nhôm cũng ghi nhận giảm hơn 4% cũng như sản lượng giảm khoảng 0,4%. Còn đối với ngành xi măng và phân bón thì mức độ tác động là không đáng kể.
Và theo hướng dẫn của EU, các nhà nhập khẩu sẽ phải thu thập dữ liệu quý 4 kể từ ngày 1/10/2023 và báo cáo đầu tiên phải nộp trước ngày 31/1/2024.
Cũng trong giai đoạn này, các nhà nhập khẩu hàng hóa trong phạm vi quy định mới sẽ chỉ phải báo cáo lượng phát hành thải khí nhà kính (GHG) trong mặt hàng nhập khẩu (phát thải trực tiếp và gián tiếp) mà không thực hiện bất kỳ khoản thanh toán hoặc là điều chỉnh tài chính nào.
 |
| Tình hình xuất khẩu xi măng và clinker từ năm 2019 đến 8 tháng 2023 |
Việt Nam nằm ở trong TOP 5 quốc gia xuất khẩu xi măng lớn nhất thế giới, chính vì thế nhiều ý kiến lo ngại cơ chế CBAM sẽ trở thành rào cản mới đối với ngành công nghiệp này.
Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Xi măng Việt Nam (VNCA) – ông Nguyễn Đức Long cho biết, cơ chế CBAM của EU có ảnh hưởng đến ngành xi măng của Việt Nam. Mặc dù vậy thì mức độ tác động không đáng kể bởi trong thời gian 5 năm gần đây, lượng xuất khẩu loại vật liệu xây dựng này sang EU chiếm dưới 2% trong tổng lượng hàng xuất khẩu xi măng.
Số liệu của VNCA cũng cho thấy, trong 8 tháng đầu năm 2023, tiêu thụ xi măng của Việt Nam đạt mức 58,8 triệu tấn, so với cùng kỳ năm 2022 giảm 13%. Trong đó thì mảng xuất khẩu đạt mức 21,2 triệu tấn, so với cùng kỳ giảm 4% và chiếm 36% tổng lượng xuất khẩu của ngành này.
Và TOP 5 thị trường xuất khẩu xi măng của Việt Nam bao gồm Philippines, Bangladesh, Mỹ, Đài Loan, Malaysia, ghi nhận chiếm tới 70% tổng lượng xuất khẩu xi măng trong thời gian 8 tháng đầu năm nay.
 |
| Cơ cấu thị trường xuất khẩu xi măng và clinker trong 8 tháng năm 2023 |
EU cũng là một trong những thị trường xuất khẩu của Việt Nam, tuy nhiên thì cả lượng và kim ngạch đều khá là khiêm tốn. Trong 8 tháng đầu năm nay, Việt Nam bán sang EU 400.000 tấn xi măng, tương ứng với gần 17 triệu USD, chiếm 1,8% về tổng lượng kim ngạch xuất khẩu loại vật liệu xây dựng này.
Thời điểm trước đó, giai đoạn 2019 – 2022, lượng xi măng của Việt Nam xuất khẩu sang thị trường EU cũng rất nhỏ, thị phần luôn dưới 2%.
Ông Long cho rằng, doanh nghiệp xi măng không lo sợ trước CBAM, mặc dù vậy thì ngành này cũng đang chuẩn bị các phương án nhằm xanh hóa và giảm thải carbon.
Phó Chủ tịch VNCA nói rằng: “Chính phủ đã cam kết đưa phát thải carbon về 0 vào năm 2050. Chính vì thế, mọi ngành kinh tế đều phải tìm giải pháp xanh hóa”.
Còn Nghị định 06/2022 của Chính phủ quy định xi măng là một trong những ngành hàng phải báo cáo thu thập thông tin, số liệu về những nguồn phát thải khí nhà kính, tính toán lượng phát thải khí nhà kính, hấp thụ khí nhà kính trong một phạm vi xác định và trong một năm cụ thể theo phương pháp cũng như quy trình do cơ quan có thẩm quyền ban hành.
Đến khi cơ quan quản lý ban hành hướng dẫn, các doanh nghiệp sẽ thực hiện kiểm kê từ năm 2024, song song với đó là tiến hành các biện pháp nhằm mục đích phát thải và sản xuất xanh.
 |
| Tình hình xuất khẩu xi măng và clinker sang EU từ năm 2019 đến 8 tháng năm 2023 |
Các doanh nghiệp ưu tiên phát triển thị trường Mỹ hơn là EU
Thường thì dư địa và giá chính là điểm thu hút doanh nghiệp xuất khẩu hàng hóa vào thị trường. Và đối với mảng xi măng, Chủ tịch VNCA – ông Nguyễn Quang Cung cho biết, thị trường Mỹ có sức hút hấp dẫn đặc biệt với những doanh nghiệp xi măng bởi vì giá xuất khẩu cao, điều kiện bán hàng thuận lợi.
Theo thống kê số liệu cho thấy, bình quân giá xi măng xuất khẩu 8 tháng đầu năm nay đạt mức hơn 47 uSD/tấn, mức này cao hơn 9% so với giá xuất khẩu trung bình, cao hơn 12% giá xuất khẩu sang thị trường EU. Đây cũng chính là thị trường có mức giá nhập khẩu tốt nhất trong mặt bằng chung.
 |
| Bình quân giá xi măng và clinker xuất khẩu sang các thị trường (USD/tấn) |
Cũng trong 8 tháng đầu năm 2023, xuất khẩu xi măng sang Mỹ đạt mức hơn 3 triệu tấn, tương ứng với 142 triệu USD, chiếm hơn 14% về lượng, 15,5% về giá trị xuất khẩu xi măng nói chung.
Và trong thời gian 5 năm gần đây, xuất khẩu sang Mỹ có xu hướng tăng trưởng khả quan. Chỉ trong thời gian 8 tháng đầu năm nay, xuất khẩu xi măng sang thị trường này đã vượt kết quả năm 2022.
Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Xi măng Việt Nam (VNCA) cũng kỳ vọng sau khi Việt Nam và Mỹ nâng tầm quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện, xuất khẩu loại vật liệu xây dựng này sang thị trường Mỹ sẽ có nhiều kết quả ấn tượng hơn.ư
Nguồn: taichinh.kinhtechungkhoan.vn
